انتخاب سنگ ساختمانی مناسب که با شرایط آب و هوایی محیط سازگاری بیشتری داشته باشد تا دوام سازه را تضمین کند نکته هائز اهمیتی است که باید از سوی خریداران آن در نظر گرفته شود.
به دلیل نبود اطلاعات کافی در خصوص سنگ های ساختمانی در بین مصرف کنندگان ،در این نگاره سعی شده باختصار اطلاعاتی کاربردی جهت انتخاب سنگ ساختمانی مناسب ارائه شود.
خریداران سنگ های ساختمانی معمولا با مشکل انتخاب سنگ مناسب روبرو هستند و در اغلب موارد انتخاب خود را بر اساس شنیده های خود از دیگران و معیار های غلط انجام میدهند.در صورتی که با یک انتخاب درست میتوان ماندگاری ، زیبایی و دوام سازه را افزایش داده و هزینه های تعمیرات و بازسازی در آینده را کاهش داد.
اولین نکته ای که در خرید سنگ های ساختمانی باید به آن توجه کرد این است که سنگ یک ماده طبیعی است و از دل زمین استخراج میشود پس بنابراین نباید توقع این را داشت که مانند نئوپان ، سرامیک ،موزاییک و ... با یک محصول یکدست و بدون تغییر در بافت و رنگ و طرح که مصنوع دست انسان هستند مواجه باشیم.
سنگ زیبایی نهفته در دل طبیعت را در خود دارد و کسی که سنگ را به عنوان یک محصول طبیعی انتخاب میکند باید بازی رنگ و طرح آن را نیز بپذیرد.
با توجه به نکته ای که در بالا به آن اشاره شد حال با در نظر گرفتن موارد زیر میتوان سنگ مناسب را انتخاب کرد.
اگر قصد خرید سنگ برای ساختمان خود را دارید ،با توجه به فضایی از ساختمان که قصد نصب سنگ در آن را دارید باید نوع آن را انتخاب کنید. به طور معمول فضا ها به چند دسته زیر تقسیم میشوند:
نما خارجی
نمای داخلی
کف پله و پاگرد
کف فرش فضاهای داخلی مسکونی
کف فرش فضاهای داخلی تجاری و اداری
کف فرش بام و پیاده رو
سرویس بهداشتی
درپوش دیوارهای محوطه، حیاط و جان پناه بام
سنگ روی کابینت و اپن
دسته بندی سنگهای موجود در بازار:
تراورتن
گرانیت
مرمریت
چینی
لایم استون
ترا انیکس
سند استون
اونیکس
حال با توجه به تقسیم بندهای فوق و نوع آب و هوای هر منطقه میتوان سنگ مناسب را انتخاب کرد.
توجه: یک روش سریع برای پی بردن به جنس مناسب سنگ و عاری از ترک بودن آن این است که پس از ضربه زدن به سنگ توسط یه شیئ فلزی یا سنگی صدایی شبیه بی صدای ضربه زدن به شیشه از آن شنیده شود.
نمای خارجی :
سنگ های تراورتن ،گرانیت و سند استون از جمله سنگهای مناسب برای نمای خارجی ساختمان میباشند.
تراورتن ها مقاومت خوبی در برابر سرما ،گرما،اشعه UVنور خورشید و رطوبت ، نسبت به سایر انواع سنگها دارند.
البته اکثر گرانیت ها نیز دارای این خصوصیات هستند اما بعضا رطوبت هوا ممکن است باعث اکسید شدن کانی های آهن موجود در سنگ شده و موجب نازیبا شدن ظاهر سنگ شود. و در بعضی از انواع تیره آنها نور خورشید موجب از دست رفتن رنگ طبیعی سنگ شود.
این نکته نیز هائز اهمیت است که در دو دهه اخیربا توجه به پیشرفت ماشینالات استخراج و فرآوری سنگهای ساختمانی،معادن سنگ ساختمانی ،بخصوص تراورتن دارای گسترش چشمگیری در ایران شده است و در نتیجه کارخانجات سنگبری که سنگ تراورتن را فرآوری میکنند نیز تعدادشان افزایش یافته است . سنگ تراورتن با توجه به تنوع زیادی که در رنگ و در طرح های زیبای طبیعی در خود دارد توانسته جایگاه ویژه ای در بین سایر انواع سنگها به خود اختصاص دهد.آهکی بودن و تخلخل سنگ تراورتن که یکی از شاخصه های آن نیز به شمار میرود، کمک میکند تا به خوبی با سیمان چسبندگی ایجاد کند و در نتیجه ماندگاری آن روی نما به خوبی حفظ شود.به همین جهت استفاده از انواع سنگ تراورتن برای نمای خارجی رواج بیشتری پیدا کرده است.
البته باید در نظر گرفته شود که روش نصب سنگ برای نمای خارجی با بقیه موارد فرق میکند. با توجه به اختلاف دمای محیط بیرون در شب و روز و تغییرات فصول و در نتیجه انبساط و انقباض سنگ ،اگر از روش نصب دوغاب سیمان استفاده شده باشد احتمال کنده شدن سنگ از روی نما وجود دارد بنابراین با اسکوپ کردن پشت سنگ آن را روی نما محکم میکنند در غیر اینصورت باید اندکی بعد از نصب جهت جلو گیری از ریزش سنگها،تک تک آنها را به نما پیچ کرد.که ظاهر خوبی ندارد پس بهتر است هزینه ای که قرار است بعداز نصب صرف این کار شود قبل از نصب صرف اسکوپ کردن آن شود. روش دیگر روش خشکه چینی است، که در این روش با استفاده از پروفیل و نبشی های فلزی پشت کار را شاسی کشی کرده و سنگ را که بصورت تایل میباشد بوسیله گیره روی شاسی محکم میکنند.
پیشنهاد: انواع تراورتن های رنگی و گرانیت ها
نمای داخلی:
مرمریت ، تراورتن ، گرانیت ، چینی ، لایم استون و تقریبا تمام سنگها را میتوان برای دیوار های داخلی ساختمان بکار برد و این به این خاطر است که سنگ در معرض ناملایمات جوی قرار ندارد.
با این حال ممکن است در طراحی فضاهای داخلی ما محدودیت هایی در رنگ و ابعاد سنگها (به دلیل ناکافی بودن نور طبیعی فضا و...)داشته باشیم و یا عواملی همچون رطوبت زیاد، نیاز به نظافت مکرر محیط و اهمیت داشتن سختی در مقابل سایش و براقییت ساب سطح سنگ، انتخاب ما را محدود تر کنند.
با اینکه امروزه مرمرییت ها به دلیل جلا پذیری خوب و تنوع زیادشان در رنگ و طرح و قیمت، طرفدار زیادی در سنگکاریهای داخل دارند، نمیتوان از زیبایی و تنوع سنگ های تراورتن و آنتیک گذشت، که جلوه های بسیار زیبایی را از ترکیب آنها میتوان در لابی ها ،پاگردها، اطراف درب آسانسورها،دیوارهای راه پله، دیوار های پارکینگ و ... خلق کرد.
راه پله و پاگرد:
انتخاب سنگ مناسب برای این قسمت از ساختمان بسیار هائز اهمیت است. معمولا استفاده از سنگهای گرانیت به دلیل مقاومت بالا در مقابل سایش ، رطوبت و ضربه ،بسیار معمول است اما با این حال تعدادی از مرمریت ها (مانند مرمریت خوی، خوبسنگان، صلصالی ، کوثر،گلبهار،و...) و لایم استون ها(مانند گوهره و بوژان) نیز برای استفاده در راه پله ها توصیه میشوند.لازم به ذکر است قیمت بعضی از مرمریت ها در سایز پله بسیار بیشتر از برخی از گرانیت ها میباشد، که بستگی به نظر خریدار و بودجه وی دارد.
توجه1: پلکان ساختمانهای اداری و تجاری و مدارس که آمد و شد زیادی دارند میبایست حتما از جنس مرمریت مرغوب یا گرانیت باشند در غیر اینصورت به سرعت فرسوده شده و زیبایی خود را از دست میدهند.
توجه2: پلکان ورودی ساختمان که در فضای باز قرار گرفته است حتما باید سطح آن از اصطحکاک کافی برخوردار باشد تا در مواقع بارندگی و یخبندان افراد براحتی از روی آن تردد کنند.
جهت ایجاد اصطحکاک لازم بر روی سطح سنگ روش های متعددی مثل : تیشه ای کردن سطح سنگ،شیار زدن، فلیم کردن، و برجسته کردن لبه پله ، وجود دارد.
کف فرش فضاهای داخلی مسکونی:
سازندگان خوش ذوق و افرادی که اهمیت زیادی به کیفیت بنا میدهند استفاده از سنگ را برای کف فرش واحدهای مسکونی
با هیچ گزینه جایگزینی (مانند سرامیک پارکت و...)عوض نمیکنند. از جمله دلایل تصمیم ایشان را میتوان به تاثیرعواملی چون: دوام، رنگ طبیعی، مقاومت در برابر ضربه اجسام نوک تیز، ساب و جلا پذیری مجدد، زیباوشکیل شدن فضای داخل ، نگهداری خوب گرما در سیستم های گرمایش از کف دانست.البته بسیاری از سازندگان ساختمان به جهت صرفه جویی در هزینه های ساخت بیشتر تمایل به استفاده از سرامیک و یا موزاییک برای کف فرش واحد های مسکونی دارند،
بهترین گزینه را برای کف فرش واحد مسکونی ، مرمریت ها هستند. زیبایی و ساب پذیری خوب آنها باعث شده تا در کارخانجات سنگبری ،نوع مرغوب آنها را حتی تا سایز 1×1 متر و بعضاٌ بیستر نیز برش دهند.
ابعاد معمول و استاندارد سنگ های مرمریت برای کف به قرار زیر است:
ابعاد به سانتیمتر است
30×30 و 40×40 و 50×50 و 60×60
پیشنهاد: مرمریت دهبید، خوی، نمین،اونیکس(مرمر)، خوبسنگان ، آباده ، صلصالی ، فراز و ...
کف فرش فضاهای داخلی تجاری و اداری:
همانطور که قبلا در خصوص فواید استفاده از سنگ در کف فرش فضاهای داخلی مسکونی ذکر شد فضاهای اداری و تجاری نیز از این قاعده مستثنا نیستند و کاربر سنگ در آنها بسیار معمول و بجاست با این تفاوت که در انتخاب نوع سنگ در این مورد باید دقت بیشتری کرد، زیرا در فضاهای اداری و تجاری تردد افراد بسیار بیشتراز مسکونی بوده و سطح با فرش و یا موکت پوشیده نمیشود. لذا مرغوبیت سنگ بسیار هائز اهمیت است.
پیشنهاد: مرمریت خوی ، خوبسنگان
کف فرش بام و پیاده رو:
استفاده از سنگهای تراورتن،چینی و گرانیت بسیار برای کف فرش بام و پیاده رو مناسب است. مقاومت در برابر رطوبت وفشار و یخ زدگی از جمله مشخصات این سنگ ها میباشد.
توجه: معمولا برای جلوگیری از لغزیدن پا در مواقع بارندگی و یخبندان،هنگام راه رفتن روی سطوح فرش شده با سنگ معمولا سطح سنگ را صیقلی نمیکنند و بعضا سطح آنهاششظ را نیز بروش هایی برجسته میکنند تا اصطکاک آنرا افزایش دهند.
پیشنهاد: گرانیت های ارزان قیمتر مثل گرانیت سفید نطنز،مروارید مشهد، نهبندان و. . .
و انواع تراورتن که بصورت بی موج (Cross cut)بردیده شده باشند،زیرا در این حالت سنگ مقاومت بیشتر در برابر فشار و ضربه تحمل میکند.
سرویس بهداشتی:
کاربرد سنگ در کفپوش و دیوارهای سرویس بهداشتی موجب سهولت در نظافت آن میشود و به دلیل دوام بالای سنگ در برابر رطوبت و مواد شوینده و لکه بر،استفاده از سنگ را بخصوص در سرویس های بهداشتی عمومی مثل پارک ها ،اماکن زیارتی و ... بسیار متداول است.
توجه: استفاده از سنگهای مرمریت برای سرویس های بهداشتی توصیه نمیشود.
پیشنهاد: چینی سفید سیرجان، کریستال لایبید، چینی الیگودرز ، چینی ازنا، چینی نیریز و. . .
درپوش دیوار محوطه ،حیاط و جانپناه بام:
تراورتن بهترین و ارزان ترین گزینه برای در پوش دیوارها میباشد.
توجه: نکته قابل توجه در خصوص درپوش روی لبه دیوار ،شیار زیرین لبه سنگ است که به آن آبچکان نیز میگویند.
آبچکان شیاری است جهت جلو گیری از سرازیر شدن آب باران از روی سطح سنگ درپوش به روی پوشش دیوار زیرینش تا از تخریب پوشش سطح دیوار توسط آب جلوگیری شود.
سنگ روی کابینت و اپن:
سنگ روی کابینت و اپن باید در مقابل ضربه ، سایش و رطوبت مقاوم بوده و تحمل وزن را داشته باشد در ضمن بسیار مهم است که کمترین واکنش را با مواد غذایی و شوینده داشته باشد.
پیشنهاد: سنگهای گرانیت و چینی گزینه های مناسبی برای کابینت و اپن هستند.